REZ \ 3. festival savremenog
eksperimentalnog filma
SHARON LOCKHART: Koreografije rada
Američki eksperimentalni
film – Lockhart, Stratman, Benning
20. \ 21. \ 22. januar 2017.
Dom omladine Beograda
Treće izdanje festivala REZ pod nazivom Sharon Lockhart: Koreografije
rada, predstaviće veliki deo
opusa ove severno-američke autorke čije se koreografske filmske strukture
ubrajaju u najznačajnije filmske eksperimente poslednje decenije. Pored Sharon Lockhart
[Šeron Lokhart] koja je u fokusu ove godine, prikazaćemo i najnovije
filmove Deborahe Stratman [Debora Stratman] i Jamesa Benninga [Džejms Bening], za koje se zajedno sa Lockhart, slobodno može reći da
predstavljaju najprominentnije autore
američkog eksperimentalnog filma danas.
Ulaz
za sve programe je besplatan.
REZ
je filmski festival koji se bavi savremenim praksama eksperimentalnog i
umetničkog filma koji je 2014. godine pokrenula Teorija koja Hoda [TkH]
u saradnji sa Domom omladine Beograda i Multimedijalnim institutom iz Zagreba. Osnovna ideja je da svake godine u fokusu bude jedan/na od najznačajnijih i
još uvek aktivnih autora/ki koji svoje radove smeštaju u polje filmskog
eksperimenta, odnosno specifična scena eksperimentalnog filma koja se vezuje za
rad dotične/og autorke/a. Cilj festivala je da kreira umetničku i edukativnu
platformu za predstavljanje i promociju inovativnih i radikalnih filmskih
praksi.
PROGRAMSKI TEKST
Veliki umjetnik
može činiti umjetnost već letimičnim bacanjem pogleda.
– Robert Smithson
Rad je pre svega
proces između čoveka i prirode, proces u kome čovek svojom sopstvenom
aktivnošću omogućuje, reguliše i nadzire svoju razmenu materije s prirodom.
– Karl Marx
Kino Sharon Lockhart je kino skoro bez tajne.
Filmska sredstva koja redateljica koristi su elementarna, a tematske okupacije
- svijet rada, djeca - su jasno uočljive: ... pa ipak. Sićušni ostatak tajne
koji nas kopka tiče se prirode inscenacije ili koreografije koja je u ovim
filmovima po srijedi. Znamo da Sharon Lockhart inscenira svoje protagoniste;
znamo da je interesira koreografija u užem smislu kako je radila s koreografima
i plesačima. No, da li se koreografija iscprljuje u tome da je ona
intencionalna i manipulativna aktivnost nekog autora? I sastoji li se shodno
tome razotkrivanje tajne u otkrivanju jedne ideje s kojom sve započinje i
završava? - Ne čini se da je tako.
Taj fascinantni moment onog što preostaje, onog skoro
koje odlaže postizanje potpune transparetnosti, Lockhart smješta i inscenira u
srcu radnog procesa koji je primarno odnos čovjeka i prirode ili njihov
uzajamni metabolizam (razmjena materije). Za razliku od jedne ograničene
koreografije koja će se baviti razmještanjem i dovođenjem u odnos aktera na
projekcijskom platnu, u sveobuhvatnoj koreografiji Sharon Lockhart metabolička
razmjena se nastavlja i s ovu stranu platna, gdje se ono skoro radnog
procesa kao trenutak preoblikovanja i prelaska sada materijalizira kroz
senzaciju našeg promatranja. I ako je stoga kino Lockhart u svojoj osnovi
metaboličko (spram tzv. autorskog filma), njegova relevatnost leži u isticanju
da je za nastajanje filma dostatno jedno skoro ili možda
provizornog i letimičnog pogleda.
Petar Milat [koselektor]
PROGRAM
20. 01. \ PETAK
18:00
Deborah Stratman
[The Illinois Parables, 2016, 60’]
+ feedback
sesija nakon filma
Ovaj eksperimentalni dokumentarac sastoji se od vinjeta o
veri, snazi, tehnologiji i egzodusu unutar jedne regije. Jedanaest parabola
donose priče o naseljavanju, preseljenju, tehnološkim dostignućima, nasilju,
mesijanstvu i otporu u državi Ilinois. Ilinois je, međutim, samo uslovni okvir
unutar kojeg priče prerastaju u alegorije koje istražuju načine na koje nas
formiraju ubeđenja i ideologije. Film Parabole
Ilionisa preispituje ono što bi moglo da čini liturgijsku formu. Ne
propoved, već formu koja postavlja pitanje o tome šta je to što moral podstiče,
a čemu nas o pripadnosti naciji može naučiti vera. U težnji da objasnimo
nepoznato, šta je to što mi, na kraju krajeva, osuđujemo ili prihvatamo?
20:00
Sharon Lockhart
— Gošogaoka [Goshogaoka, 1997, 63’]
— Dvorišta [Podworka, 2009, 31’]
+ feedback
sesija nakon filma
Snimljen u srednjoj školi jednog prigradskog naselja u
Japanu, film Gošogaoka se na prvi pogled bavi treninzima
ženskog košarkaškog tima. Tokom šest desetominutnih statičnih kadrova snimljenih
na košarkaškom terenu, razne kadence glasova i telesnih pokreta prerastaju u
svojevrsne studije. Kao celina, međutim, oni grade suptilan i višeslojan
portret društva, portret uokviren studijom koreografisanih, te samim tim i delo
u kojem dokumentarna i estetska vrednost postaju neraskidivo povezane. Tu kao
da i nema igre, borbe za loptu, besnog trenera; prisutne su samo devojke i
njihova rutina. Film se u manjoj meri bavi nadmetanjem i suptilnim [ne]sportskim
varkama, a mnogo više indviduacijom u okviru grupe. To je, pritom, i prizor u
kojem stidljivost – uključujući i stidljivost same kamere – ide ruku pod ruku
sa nekim čudnim osećajem društvenog komfora.
Tema filma Dvorišta
su unutrašnja dvorišta poljskog grada Lođa i deca koja u njima borave. Kao
široko rasprostranjeni arhitektonski element toga grada, dvorišta predstavljaju
igrališta za decu koja žive u zgradama koje ih okružuju. Odvojena tim zgradama
od ulice, dvorišta su zaštićena od saobraćaja i gradske vreve. Ona se, međutim,
u velikoj meri razlikuju od američkih dvorišta koja su namenjena isključivo
dečijoj igri, jer predstavljaju jednu od širih urbanih struktura. Posmatrajući
šest takvih dvorišta, vidimo kako deca počinju da koriste parkinge, šupe i
metalne armature kao penjalice, bazene sa peskom i terene za fudbal. Kroz niz
kratkih pasaža gradskog života, Dvorišta
gradi studiju konkretnog mesta, ali i podseća na dečju maštu i
snalažljivost.
21. 01. \ SUBOTA
18:00
Sharon Lockhart
— Izlaz - [Exit, 2008, 40’]
Svaki od pet kadrova filma Izlaz, snimljenih tokom petodnevne radne nedelje, prikazuju radnike
brodogradilišta u gradu Batu [SAD] kako na kraju smene u dugačkim kolonama odlaze sa
posla. Svaki kadar započinje natpisom o kom je danu reč, da bi, potom, prikazao
rutinu koja se, iz dana u dan, veoma razlikuje. U velikoj meri podsećajući na
prvi film braće Limije, Izlazak radnika iz fabrike Lumière, film Izlaz akcenat stavlja na protok vremena i razne elemente svakodnevnice.
BADco.
— Vremenske bombe - [Vremenske bombe, 2017, 23’]
+ razgovor sa Nikolinom Pristaš, Sergejem Pristašem i
Tomislavom Medakom
Vremenske bombe je instalacija
koju čine tri filma iz serije Institucije treba graditi i arhiva
predstava nastalih pod nazivom Trilogija o radu. Filmovi
evociraju istorijske veze između filma, rada i gledanja, ali i otvaraju pitanja
transformacije statusa rada u savremenim
institucijama te novoinstitucionalizovanim praksama, vraćajući nas na scenu
prvog filma – Izlazak radnika iz fabrike Lumière – na fabrička vrata. Na
ovoj projekciji biće prikazan prvi film iz serije.
20:00
Sharon Lockhart
— Pauza za ručak [Lunch Break, 2008, 83’]
+ feedback
sesija nakon filma
Pauza za ručak prikazuje 42 radnika tokom pauze koju provode u hodniku
koji se proteže gotovo celom dužinom brodogradilišta. Za razliku od ostalih
filmova u selekciji, kamera ovde nije statična već se lagano kreće niz hodnik,
pretvarajući kratku pauzu tokom radnog dana u jedan dugačak, kontinuirani trenutak. Sa ormarićima postavljenim čitavom dužinom
zida, hodnik ne čini samo industrijsku sponu već i mesto društvenih susreta
koje nosi priču o individualnosti i uniformnosti. Tokom ručka vidimo radnike
kako, osim što ručaju, obavljaju i razne druge aktivnosti – čitaju, spavaju,
razgovaraju. Muzika u filmu, nastala kao plod
saradnje kompozitorke Becky Allen [Beki Alen] i reditelja Jamesa Benninga,
sastoji se od spleta industrijskih zvukova, muzike i glasova koji se
mešaju i pretapaju jedni u druge. Slika i zvuk zajedno grade meditativni prikaz
trenutka odmora od proizvodnog procesa.
22. 01. \ NEDELJA
18:00
James Benning
— Odmeravanje promene [Measuring Change, 2016, 61’]
+
razgovor o savremenim praksama eksperimentalnog filma sa Aleksandrom Sekulić
[CZKD], Gregom de Cuirom [ALTERNATIVE film/video], Petrom Milatom
[Multimedijalni institut] i Martom Popivodom [TkH]
Krajem 2015, James Benning otišao je na jednu od svojih
ekspedicija u državu Jutu, do mesta na kojem se kolosalna zemljana spirala, Spiral Jetty Roberta Smithsona, proteže
u Veliko slano jezero. Nivo vode je bio nizak, tako da je veliki deo skulpture
ostao izložen prohladnom vazduhu. U filmu Odmeravanje
promene, Benning prikazuje dva polučasovna perioda snimljena tokom tog dana
– od kojih jedan počinje u 8:57, a drugi u 15:12 – kroz niz kontinuiranih
statičnih kadrova koji su postali njegov zaštitni znak. Kao okasneli digitalni dodatak njegovom 16mm remek-delu Pogled [Casting a Glance, 2007], ovaj film na
hipotetičan način razmatra Smithsonovo umetničko delo kroz odnos prema
prirodnom okruženju u kome se ono nalazi, kao i prema ljudima koji hodaju po
njemu i oko njega.
20:00
Sharon Lockhart
— Dvostruka oseka [Double Tide, 2009, 99’]
+ feedback sesija nakon filma
Dvostruka
oseka [Double Tide] dokumentuje rad žene koja
vadi školjke iz blatnog priobalja države Mejn.
Baveći se sličnom temom kao i u svojim filmovima Pauza za ručak i Izlaz,
Lockhart u filmu Dvostruka oseka
prikazuje posao koji je veoma specifičan ali ima relativno malu društvenu
vidljivost. Snimljen tokom retke pojave dvostruke oseke tokom jedne obdanice –
od kojih se prva događa u svitanje, a druga u suton – film za temu uzima
radnicu čiji je posao uslovljen nepromenljivim silama prirode.
BIOGRAFIJE AUTORA
Sharon Lockhart [Šeron Lokhart] je američka umetnica i rediteljka čiji se rad pretežno bavi
socijalnim temama kroz medij pokretnih slika, a važi za jednu od najznačajnijih
predstavnica srednje generacije autora koji rade na granici vizuelne umetnosti
i filma. Filmovi Lockhartove karakterišu dugotrajne i temeljne studije
zajednica, individua, kao i njihovog svakodnevnog života, može se reći
anti-herojskih momenata rada i dokolice. Lockhartova je završila jednu od
najprestižnijih škola za savremenu umetnost – San Francisco Art institute,
predavala je na prestižnom univerzitetu UCLA, a od nedavno predaje na
Kalifornijskom institutu za umetnost, zajedno sa Jamesom Benningom, jednim od
velikih majstora eksperimentalnog filma. Svojim radikalnim, ali i delikatno
afektivnim eksperimentima u filmu ova umetnica, čiji se opus još razvija,
obišla je čitav svet, a sada će veći deo njenog opusa po prvi put biti
predstvljen u Srbiji.
Deborah Stratman
[Debora Stratman] je umetnica i filmska autorka
iz Čikaga, zainteresovana za pejsaže i sisteme. Njeni radovi se prevashodno
bave odnosom između fizičkog okruženja i čovekove borbe za moć i kontrolu koja
se na toj teritoriji odigrava. U svojim recentnim projektima, Stratman se bavi
pitanjima slobode, ekspanzionizma, nadzora, soničnim ratovanjem, pitanjima
javnog govora, duhovima, ponorima, levitacijom, propagacijom, kometama i verom.
Izlagala je širom sveta, između ostalog u njujorškom MoMA Museum, Centre
Pompidou, Hammer Museum, Mercer Union, Witte de With, the Whitney Biennial i na
festivalima Sundance, Viennale, CPH/DOX, Oberhausen, Ann Arbor, Full Frame,
Rotterdam i Berlinale. Stratmanova je dobitnica Fulbright stipendije,
stipendija Guggenheim i USA Collins, granta Creative Capital i nagrade Alpert.
Živi u Čikagu gde predaje na Univerzitetu Ilinois.
James Benning [Džejms Bening], kao jednu od
najfascinantnijih figura nezavisnog filma Sjedinjenih Američkih Država još od
vremena sedamdesetih, već dugo smatraju „filmskim autorom filmskih autora“.
Neki od recentnih radova, među kojima su Kalifornijska
trilogija, 13 JEZERA ili DESET
NEBESKIH SVODOVA, učvrstili su njegovu reputaciju kao majstora „pejsažnog
filma“. Benninga su nazivali filmskim glasom Srednjeg zapada zbog filmova
nastalih 1976/1978 u Čikagu, Milvokiju i okolnoj ruralnoj regiji. Benning se
1980. seli na Menhetn gde nastavlja da snima filmove, a zatim se, osam godina
kasnije, seli u Kaliforniju i počinje da predaje film/video na Institutu za
umetnost, gde i danas radi. Početkom poslednje decenije XX veka, Benning je
snimio seriju text/image filmova u
kojima preispituje načine na koje razni međusobno suprotstavljeni kulturni i
ekonomski planovi predviđeni za određeno zamljište oblikuju pejzaž i
konfigurišu društvenu sredinu. Benning je bio nosilac grantova Rockefeller
fondacije, Nacionalne stipendije za umetnost, Guggenheim fondacije, Američkog
filmskog instituta, Umetničkog saveta države Njujork, Umetničkog odbora države
Viskonsin i Asocijacije filmskih univerziteta.
BADco. je kolaborativna
izvedbena grupa koja radi u Zagrebu. Od svog osnivanja u 2000. godini, BADco.
se kroz saradnju troje koreografa/plesača, dvoje dramaturga i jednog filozofa,
uz producenta grupe, sistematično bavi istraživanjem protokola izvođenja,
predstavljanja i gledanja strukturirajući svoje projekte unutar različitih
formalnih i percepcijskih odnosa i sklopova. Rekonfiguracija etabliranih odnosa
izvedbe i publike, propitkivanje perspektivnih datosti i arhitektonike izvedbe,
problematizacija komunikacijskih struktura – sve to čini BADco. međunarodno
relevantnim umetničkim fenomenom i jedinstvenim izvedbenim doživljajem.
Program se
realizuje u saradnji Teorije koja Hoda, Doma omladine Beograda i
Multimedijalnog insitututa iz Zagreba, uz finansijsku podršku Ministarstva
kulture i informisanja Republike Srbije, Filmskog centra Srbije, Hrvatskog
Audiovizuelnog Centra i medijsku podršku portala SEEcult.
Tim festivala:
Marta
Popivoda [umetnička direktorka, selektorka], Petar Milat [selektor], Dragana
Jovović [izvršna direktorka], Katarina Popović [vizuelni identitet], Jelena
Knežević, Sanja Ljumović i Milica Ševarlić [PR], Ksenija Đurović i Marta
Marković [organizacija], Ivan Ćopić,
Katarina Kolar, Miloš Vasić, Miodrag Nikolić, Branko Banjanin [tehnička
realizacija]
Нема коментара:
Постави коментар