Ožalošena porodica u Narodnom pozorištu u Beogradu

Porodica je univerzalna i osnovna ljudska zajednica koju čine odrasli, reproduktivno sposobni partneri (danas: ne nužno suprotnih polova) i njihovo potomstvo, ali i bliži i dalji srodnici (ne svodnici) koji žive zajedno s njima u zajednici. Porodica pored reproduktivne (umnožavanje, kopiranje) ima i privrednu i socijalnu funkciju, a značajnu psihološku, vaspitnu (da ne lanem edukativnu) ulogu. 

Po svojoj strukturi, funkcijama i vrednosnoj orjenataciji razlikujemo više tipova (oblika) porodica: monogamne (jedan na jedan), poligamne (jedan na više), matrijarhalnu (ko nosi suknju, ali ne nužno), patrijarhalnu (ko nosi pantalone, zasad), potpunu, nepotpunu, nuklearnu, proširenu, autoritativnu, demokratsku... Porodični temelj je bračna ili vanbračna zajednica, koja se formira radi ljubavi i razmožavanja, kao i kako bi lakše izašla na kraj s troškovima života.

Živimo u vremena kada je ovaj osnovni postulat i oslonac nama poznatog sveta (pored crkve i represivnog državnog aparata) opasno uzdrman (ova preostala dva još uspešno parazitiraju).

Čim se podigne zavesa imamo sliku sveta o kojem je reč. Tu je  vlast, estrada, kontraverzni biznismeni, samozvane veličine u punom sjaju bedi svoje crnine. U britkoj analizi malograđanštine reditelj ide do kraja, nizom monumentalnih i nadatuhnit slika priča priču. pokojnik se ovde javlja kao glavni, antagonistički akter. Zato ne čudi što svi na kraju svoj pogled usmeravaju ka nebu.

Čuveni pisac, diplomata i državni nameštenik, šeret i prorok, Branislav Nušić u tragikomediji Ožalošćena porodica (1934.) ruglu izvrće srebroljubivu, do srži pokvarenu, pohlepnu, licemernu, familiju sklonu hipokriziji, beskrupuloznosti i gramzivosti. 

Cinici tvrde da je jedino što za čovekom ostaje je testament, taj mračni predmet želja. Pravnici bi ih ispravili i dodali ostavinski postupak (čl.206. -- čl.236), nekad vođen u sudovima, a danas prepušten notarima (slično: izvršitelji). Koji, lavovski deo svoje lavovske zarade velikodušno i dobrovoljno ustupaju strankama na vlasti, a za ostatak kupuju nekretitne po elitnim delovima grada. Sličan nekrofilski postupak, svedoci smo, dešava se kada države uginu. 

Osamdeset godina od Nušićeve smrti, sinoć je obeleženo na RTS-u  snimkom istoimene pozorišne predstave iz 1994. godine. Pred nama je, za neki dan, peta postavka ove Nušićeve komedije u nacionalnom teatru srpske prestonice.

U Narodnom pozorištu u Beogradu praizvedena „Ožalošćene porodice“ bila je 28. novembra 1934. godine, u režiji Josipa Kulundžića. Druga je održana 10. juna 1949. godine i predstavu je režirao Predrag Dinulović. Premijera treće postavke bila je 16. oktobra 1974. godine, uradio je Gradimir Mirković. Četvrta, i za sada, poslednja premijera „Ožalošćene porodice“ u Narodnom pozorištu održana je 22. novembra 1994. godine u režiji Radoslava Zlatana Dorića.

 

U novembru su započele čitajuće probe najnovije inscenacije „Ožalošćena porodica“, po tekstu Branislava Nušića, a u režiji Jagoša Markovića.

Premijera predstave je zakazana za 19. januar 2018. godine u 19:30 na Velikoj sceni. U podeli su Saša Torlaković (Agaton Arsić); Radmila Živković (Simka); Danica Maksimović (Sarka); Nebojša Dugalić (Proka Purić); Vanja Ejdus (Gina); Aleksandar Srećković (Tanasije Dimitrijević); Nela Mihailović (Vida); Nenad Stojmenović (Trifun Spasić); Slobodan Beštić (dr Petrović, advokat); i Suzana Lukić (Danica).

Pretpremijera je 18. januara, a prva repriza u nedelju 21. janura 2018. godine.

Reditelj Marković potpisuje i izbor muzike, a u autorskom timu su i Molina Udovički Fotez (dramaturg), Ljiljana Mrkić Popović (scenski govor), Matija Vučićević (scenograf) i Marija Marković Milojev (kostimograf). Asistent i pomoćnik reditelja su Ksenija Ćirica i Tara Lazarević.

Jagoš Marković je jedan od naših najistaknutijih pozorišnih reditelja. Diplomirao je pozorišnu režiju na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu 1987, u klasi prof. Borjane Prodanović i Svetozara Rapajića.

U Jugoslovenskom dramskom pozorištu postavio je predstave: Uobraženi bolesnik (Molijer), Sumnjivo lice (Branislav Nušić), Govornica (po svom tekstu), Skup (Marin Držić), Bogojavljanska noć (Vilijam Šekspir). Predstava Skup gostovala je na brojnim festivalima i gotovo uvek je dobijala nagrade.

Jagoš Marković je režirao preko pedeset predstava u zemlji i inostranstvu, a među najznačajnije ubrajaju se: Gospođa ministarka Branislava Nušića, Hasanaginica Ljubomira Simovića, Sofoklova Antigona (Narodno pozorište), Pepeljuga, Figarova ženidba (Opera NP u Beogradu), Porodične priče Biljane Srbljanović, Gospoda Glembajevi Miroslava Krleže, Jesenja sonata Ingmara Bergmana (Atelje 212), Kate Kapuralica Vlaha Stulija, Dekameron po Bokaču (NP Sombor), Lukrecija iliti Ždero (Pozorište na Terazijama), Čehovljev Galeb, Filumena Marturano Eduarda De Filipa i opera Karmen (HNK Ivana pl. Zajca), Lukrecija o bimo rekli Požeruh (Riječke letnje noći), Molijerove Učene žene (HNK Split), Čarapa od sto petlji Aleksandra Popovića (BDP), Molijerov Tartif, Euripidova Hekuba (CNP), San letnje noći Vilijama Šekspira (Pozorište „Boško Buha“). Za jubilej Kraljevskog pozorišta Dramaten u Švedskoj postavio Kristinu Augusta Strindberga.Bio je prvi reditelj iz Srbije koji je režirao na Dubrovačkim ljetnim igrama (Romeo i Julija Vilijama Šekspira 2014).

Marković je dobitnik preko pedeset strukovnih, festivalskih i državnih nagrada od kojih se izdvajaju: Nagrada „Bojan Stupica“, Nagrada oslobođenja Beograda, Trinaestojulska nagrada za svekupan doprinos stvaralaštvu Crne Gore, Nagrada grada Podgorice, Nagrada „Mića Popović“, nekoliko nagrada „Zlatni ćuran“ i „Ardalion“, Sterijina nagrada.

U Bugarskoj je održan festival „Balkan čita Jagoša“ u okviru koga su četiri reditelja radila njegov tekst Govornica.