Muzej za umjetnost i obrt (MUO) u Zagrebu

Muzej za umjetnost i obrt osnovan je 1880. godine na inicijativu Umetničkog društva i njegovog tadašnjeg predsednika Izidora Kršnjavija. S osloncem na teoretske postavke pokreta Arts & Crafts u Engleskoj, te idejne postulate Gottfrieda Sempera, Muzej je zamišljen s namerom da se stvori “zbirka uzoraka za majstore zanatlije i umetnike koji treba da ponovo unaprijede proizvodnju predmeta svakodnevne upotrebe”. 

Cilj Muzeja bio je, prevashodno, očuvanje tradicionalnih vrednosti narodnog zanatstva, ali i stvaranju nove estetičke kulture građanskog sloja, te je 1882. godine uz Muzej osnovana i Zanatska škola, današnja Škola za primijenjenu umjetnost i dizajn.

Projekt zgrade, namenski građene za muzej prvi put u Hrvatskoj, izradio je arhitekt Herman Bollé: reprezentativna istorijska palata sagrađena je 1888. godine, a svojim pročeljem u duhu nemačke renesanse upotpunjuje scenografiju jednog od najepših zagrebačkih trgova.

Inicijalni muzejski fundus formiran je nekoliko godina pre službenog otvaranja Muzeja. Prve predmete za budući muzej nabavio je 1875. Izidor Kršnjavi darom biskupa Štrosmajera na aukciji zbirke katalonskog slikara i kolekcionara Mariana Fortunuja u Parizu. Od 1880. nadalje fundus je sistemski i planski obogaćivan otkupima predmeta kako u Hrvatskoj, tako i diljem Evrope, te brojnim darovnicama privatnih sakupljača. Jedan od prvih postavka, doduše u iznajmljenom i neadekvatnom prostoru, otvorena je već 20. juna 1880. godine u Ulici Marije Valerije (danas Praška ulica), a u ovoj zgradi celokupna stalna postavka otvoren je 1909. godine.

Novo razdoblje u istoriji Muzeja započinje posle Velikog rata, 1919. godine kada na njegovo čelo dolazi Gjura Szaba. U prostorima Muzeja za umjetnost i obrt 1919, otvara se Moderna galerija, a nakon izdvajanja etnografske zbirke za novoosnovani Etnografski muzej, delatnost MUO usmerava se isključivo na umetnost i umetničke zanate.

Osvrnimo se sada na trenutnu izložbu posvećena hrvatskom dizajnu smeštenu u osam izložbenih dvorana u prizemlju. Radovi su predstavljenii u osam kategorija: 

1. Dizajn vizualnih komunikacija,
2. Dizajn u digitalnim medijima / dizajn interakcija,
3. Dizajn ambalaže,
4.  Industrijski dizajn,
5. Prostorne i grafički intervencije i sistemi,
6. Modni i odevni dizajn,
7. Celoviti projekt/proizvod i
8. Koncept / inicijativa / kritički dizajn. 

Izložba 1718 teži  da objedini celokupno dizajnersko stvaralaštvo u Hrvatskoj od tržišno orjentisanih projekata do onih nastalih u neprofitnom, kulturnom i istraživačkom kontekstu, a osim profesionalne produkcije, izložba prikazuje i najbolja studentska ostvarenja s domaćih dizajnerskih fakulteta. Taj deo selekcije i ove godine bit će prikazan izdvojeno – u susednom prostoru Izložbenog salona Izidor Kršnjavi.

Sada se osvrnimo i na stalnu postavku Muzeja. Stalni postav Muzeja prema koncepciji tadašnje upravnice Zdenke Munk, otvoren 1962., još uvek se smatra jednim od najvećih muzeoloških dostignuća tog doba, kako zbog primene savremenih metoda, tako i zbog tehnika muzejske postavke. Radi uključivanja stilskih razdoblja istoricizma i secesije kao i umetničkih prvaca tokom dvadesetih godina XX veka, muzej je proširen na adaptirani treći sprat. 

Nova stalna postavka datira iz septembra 1995. godine. Muzej raspolaže fundusom od oko sto hiljada predmeta lepih i primenjenih umetnosti u vremenu od XIV do XXI veka, podeljen po zbirkama: namještaj, staklo, metal, keramika, skulpture, slike, grafike, satovi, grafički i industrijski dizajna, arhitektura, fotografija i fotografska oprema, tekstil i moda, muzički instrumenati, oslikane kože, slonovača,  štampa i biblioteka.