Nova knjiga priča Mihajla Pantića -Nijedna od sedam

 

Nova knjiga priča Mihajla Pantića Nijedna od sedam upravo je objavljena u izdanju Arhipelaga u proznoj ediciji Element.

Smeštena u prepoznatljivu beogradsku i, pre svega, novobeogradsku svakodnevicu, knjiga Nijedna od sedam ima značajan prostorni i vremenski raspon. U prostornom smislu to je krug od svakodnevice novobeogradskih blokova do trenutka kada se junaci, zgađeni svetom i očajni zbog njega, spuštaju u podzemlje, među nišče i marginalce. Ali je to i prostor iz koga junaci odlaze iz Beograda iz koga su potekli, u Nemačku ili u Barselonu, ili još mnogo dalje. Odatle se neki od njih vraćaju, i dalje u nesporazumu sa svetom, ili ostaju po svaku cenu, ne razrešavajući nezadovoljstva i muke koje su poneli sa sobom. U vremenskom smislu, to je svakodnevica koja ima istoriju, a na to posebno podseća završna priča „Pre vremena čuda“, veliki omaž Borislavu Pekiću i njegovoj književnosti, koja zaokružuje pitanje ljubavi u pričama u knjizi, ali i pitanje svakodnevice, i pitanje marginalnosti i odbačenosti.

 

Priče u prvom delu knjige su najviše novobeogradske i istovremeno priče o ljubavi. Pantićeve priče polaze od ideje da na svetu postoji sedam vrsta ljubavi iz kojih se izvodi svaka pojedinačna ljubav: ljubav sa preprekama, ljubav na prvi pogled, ljubav po svaku cenu, ljubav iz preobražene antipatije ili prijateljstva, fatalna ljubav, zabranjena ljubav, ljubav iz slučajnog susreta. U Pantićevim pričama u ovoj knjizi najčešće je, međutim, reč o nedogođenoj, neostvarenoj i nemogućoj ili barem odloženoj ljubavi.

 

Ciklus priča o marginalcu Cibulki, čoveku sa oboda života, odbačenom od svih, predstavlja, zapravo, niz priča o ljudima s margine, o „nedoživljenom“ i dehumanizovanom životu, što je blisko osećanje i mnogim junacima iz ostalih delova knjige. Ciklus „Priče iz svih džepova“ zaokružuju knjigu i teme pokrenute u njoj (ljubav, svakodnevica, Novi Beograd, margina, nesporazum sa svetom) kako osnovnim linijama pripovedanja, tako i dijalogom sa prethodnim pričama, pominjanjem njihovih junaka i opštom atmosferom knjige. Drugačiji jezički tok priče „Pre vremena čuda“ prati njenu biblijsku i pekićevsku referencijalnost, a na drugoj strani to je priča koja teme knjige stavlja u širu vremensku perspektivu.

 

Raznovrsna po likovima koji su ukazuju u ovim pričama i po situacijama koje se opisuju, Pantićeva knjiga Nijedna od sedam istančano pripoveda o dva važna iskustva života. Jedno su ljudi s margine, ispali iz matice zahuktalog i neosmišljenog života na njegovu marginu, među uboge i suvišne, pometene i odbačene. Drugo su priče o kraju: život teče prema kraju, prošlo je najbolje doba života, sumiraju se utisci promašenih ljubavi, slomljenih nada i neuspešnih porodica, epizode očajnih životnih priča.

 

Ljubav je u prisenku obeju tema, i kada se govori o nemogućnosti ljubavi ili o nedogođenoj ljubavi, o patnji zbog ljubavi ili o kasno nađenoj ljubavi. Iako u nizu priča ima potresnih scena o ljudima s margine ili o ljubavima koje je trajno unespokojile živote, u Pantićevim pričama se obično, kao kontrapunkt, pojavljuje živ, razgovorni i, posebno važan, humorni ton pripovedanja.