Radikalni arthaus na XVI Beldocsu – selekcija Meteori

 

U susret  16. po redu izdanju Beldocs festivala, koje će se održati od 10. do 17. maja, predstavljamo jednu od najuzbudljivijih selekcija radikalnih arthaus filmova, dela hibridnih žanrova i dokumentarno-igranih formi. Selekcija Meteori sabira stilski i tehnološki nekonvencionalne radove nastale u ovoj, odnosno protekloj godini. Deset ostvarenja etabliranih autora i reditelja u usponu, pokriva širok spektar tema, preispitujući i, neretko, pomerajući granice izražajnih mogućnosti dokumentarnog filma.

“Ono što spaja svih deset filmova u selekciji je hrabar, radikalni filmski izraz. Ovi autori pomeraju granice i konstantno preispituju ustaljene filmske forme.”, izjavio je umetnički direktor Beldocsa, Marko Grba Sing.

 Alensvort, film jednog od najosobenijih američkih dokumentarista Džejmsa Beninga, premijerno je prikazan na ovogodišnjem Berlinalu i bavi se izgubljenim gradom u Kalifornijskoj centralnoj dolini, koji su za sebe izgradili crni Amerikanci početkom 20. veka. Sa namerom da skrene pažnju na istorijski značaj ovog mesta, Bening, čije je ostvarenje Sjedinjene Američke Države bilo prikazano na prošlogodišnjem izdanju Beldocsa, snima Alensvort tokom čitavih godinu dana, pozicionirajući ga u prikriveni društveno-politički kontekst.

Ardenca, dokumentarno ostvarenje rediteljke Daniele de Feliče, nakon brojnih festivala u Francuskoj, stiže na Beldocs. U pitanju je poetično i puteno svedočanstvo mlade žene o seksualnom oslobođenju i političkom životu u Italiji tokom devedesetih godina. Priča sačinjena od sastanaka, kratkih i opojnih momenata, ocrtava razvojni put žene kroz prizmu žudnje, dok u pozadini Italijani na vlast postavljaju Forca Italiju, a sukobi levice i desnice postaju sve nasilniji.

Beleške iz eremocena predstavljaju audio-vizuelnu razglednicu koju rediteljka Vjera Čakanjova šalje u nastupajući svet. Nakon Berlinala, ovaj praktičan i duboko ličan rad, Beldocs-ovoj publici nudi prozor u svet gde tehnološka rešenja koja je čovek osmislio zarad sopstvenog opstanka imaju nenadano negativne posledice. Kroz fiktivni razgovor sa viruelnim klonom i eksperimentisanje sa filmskom slikom, rediteljka zamišlja budućnost i sve što ona sa sobom nosi.

Cvetovi ljudskog tela, film rediteljke Helene Vitman, premijerno prikazan na Filmskom festivalu u Lokarnu, prati Idu – vlasnicu broda sa posadom sačinjenom od petorice muškaraca. Idinu pažnju u Marselju privlači tajanstveni maskulini svet francuske legije stranaca, čije tragove odlučuje da sledi preko Mediterana. U ovom ostvarenju intenzivne čulnosti granice se zamućuju, dok život na moru stvara poseban vid međusobnog razumevanja.

Gde je ova ulica? Ili Bez pre i posle, rediteljskog dvojca Žoao Rui Gera da Mata i Žoao Rodrigez, svojevrsni je omaž filmu Paula Rošea – Zelene godine (1963). Prateći snimajuće lokacije Zelenih godina Da Mata i Rodrigez otkopavaju geološke, urbanističke i socijalne slojeve Lisabona – u procesu koji biva prekinut pandemijom. Gde je ova ulica? Ili Bez pre i posle razigrano je poput savremene džez improvizacija filmske muzike napisane 1963.

Himna izjebanih, američkog nezavisnog filmskog stvaraoca Travisa Vilkersona, nadovezuje se na teme istorije i politike SAD-a koje reditelj pokreće u većini svojih radova. Himna izjebanih nadovezuje se na ostvarenje Istaknuti leteći krst (2001) i priseća se lika i dela Vilijema Vilkersona, veterana Vijetnamskog rata, tada mladog pilota čija su odlikovanja poslužila za prikrivanje greške američke vojske. Ovaj, možda najnemilosrdniji i najličniji od svih Vilkersonovih filmova, istražuje vezu naracije, nasilja, sećanja i struktura moći.

Morate da dođete da vidite, španskog reditelja Jonasa Trube, prikazana na festivalu u Karlovim Varima, melanholična je i duhovita meditacija o prijateljstvu, umetnosti i savremenom svetu. Dva para u svojim tridesetim diskutuju o potrebama života između Madrida i susednih sela, dok nostalgični prizori i metafilmski elementi od filma tvore nežnu pastoralu.

Nestabilni predmet 2, nagrađivano ostvarenje Danijela Ajzenberga, ilustruje masovnu proizvodnju kroz tri primera: pravljenje protetičkih ruku u radionici u Nemačkoj, delatnost tradicionalne radionice za pravljenje rukavica u Mijou na jugu Francuske i aktivnosti fabrike džinsa u Istanbulu. Tri radna mesta, viđena iz istog ugla i tematizovana na isti način, kroz vezu ruke i mašine, rada i materijala – pažljivo se i dugotrajno posmatraju sa željom da se prodre u prirodu manuelnog rada, odnosno sve promene kojima on danas podleže.

Poslednje stvari, eksperimentalno ostvarenje američke multimedijalne umetnice i rediteljke Debore Stratman, prikazano na Sandensu i Berlinalu, publici Beldocs-a nudi viziju evolucije i izumiranja iz perspektive kamenja i različitih budućih drugih. Okrećući pogled ka Zemlji od pre milijardu godina, ovaj film kroz obilje citata i stručnih osvrta, predstavlja biosferu kao mesto evolucionih mogućnosti, gde ljudi nestaju, ali život istrajava.

Priča o Filipinskom nasilju nezavisnog filmskog autora i kritičara Lava Dijaza bavi se dobom opresivne vladavine filipinskog predsednika Ferdinanda Markosa tokom druge polovine 20. veka. Prateći Servanda Monzona VI, koji nakon dedine smrti nasleđuje poslove moćnog klana i postaje novi feudalni gospodar, da bi potom kapitulirao pod Markosovim režimom, film preispituje istoriju nasilja unutar jedne zemlje i posledične transgeneracijske traume.