Novi istorijski roman Nikole Moravčevića u izdanju Arhipelaga : Knez Lazar Hrebeljanović

 

 

Novi istorijski roman Nikole Moravčevića, pisca iz Čikaga, bavi se životom i državničkim delom kneza Lazara Hrebeljanovića.

Roman Knez Lazar Hrebeljanović počiva na istorijskoj građi i na istorijskim činjenicama. Prikazujući jednu reprezentativnu ličnost srpske istorije s kraja XIV veka, Moravčević slika i uzbudljivo vreme slabljenja i propasti srpske srednjevekovne države, razorene unutrašnjim neslogama i turskim osvajanjima.

Moravčevićev roman pokazuje kako je istorija jednog života postala mit. Ali Moravčevićev roman najpre pokazuje kako je izgledao sam taj život sa svim svojim privatnim i javnim sadržajima. Roman predstavlja put kneza Lazara od službenika na carskom dvoru u Skoplju, gde je bio stavilac kod cara Uroša, do jednog od velikaša u podeljenoj Srbiji posle smrti cara Dušana i cara Uroša.

Kada postane oblasni gospodar Moravske Srbije sa sedištem u Kruševcu, knez Lazar pokušava da okupi oko sebe velikaše koji će pružiti otpor turskom nadiranju na Balkan i u srpske krajeve. To će kneza Lazara, koji je u međuvremenu značajno proširio granice svoje oblasti i porauio gklavne protivnike među srpskim velikašima svog doba, odvesti do njegovog poslednjeg i odsudnog boja na Kosovu polju na Vidovdan 1389. godine. Ubrzo posle pogibije u boju na Kosovu počinje da se razvija kult kneza Lazara kao hrišćanskog mučenika, ali i kao junaka Kosovskog boja u narodnom predanju.

Moravčevićev knez Lazar je vladar i ratnik u drami svog života i u drami svoje istorijske uloge. Otuda se roman o sudbini kneza i mučenika preobražava se u romanesknu sliku Srbije u doba kneza Lazara.

Rođen 1935. godine, Nikola Moravčević je pisac istorijskih romana i istoričar književnosti. Od polovine pedesetih godina živi u Sjedinjenim Američkim Državama, u Čikagu, gde je ostvario briljantnu univerzitetsku karijeru. Na državnom univerzitetu u Čikagu predavao je srpsku i rusku književnost XIX i XX veka. Na istom univerzitetu osnovao je slavističke studije, da bi karijeru završio kao prorektor Univerziteta i direktor Uprave za univerzitetski razvoj.

Moravčević je u proteklih dvadesetak godina objavio seriju čitanih istorijskih romana, od kojih se neki, poput romana Vreme vaskrsa i Albion, Albion, bave Srbijom u XX veku. Najveći broj Moravčevićevih istorijskih romana bavi se srpskom istorijom XIV i XV veka. Posebnu pažnju čitalaca privukli su Moravčevićevi romani Vitez u doba zla, Poslednji despot, Radičevo zaveštanje, Zapisi o srpskom carstvu, Marko Mrnjavčević – nepriznati srpski kralj, Braća Anđelovići i Nesrećni kralj. Moravčević je objavio i istorijske romane Beču na veru i Grof Sava Vladislavić. U izdanju Arhipelaga objavljena je i piščeva istorijska studija Srpske vlastelinke u kojoj se bavi sudbinom i državničkom ulogom šest znamenitih Srpkinja s kraja XIV i početka XV veka. Moravčević je dobitnik Nagrade „Rastko Petrović“ za životno delo (2011), dok je za roman Grof Sava Vladislavić dobio Nagradu „Janko Veselinović“ za najbolji istorijski roman na srpskom jeziku.