KNjIGA O DUNAVSKIM TVRĐAVAMA

Grupa autora (Dr Valentina Vuković, Srđan Ercegan, Vladimir Pihler i Miško Lazović )  objavila je monografsku knjigu "Tvrđave na Dunavu". Zbog svojih prirodnih bogatstava, obale Dunava oduvek su bile privlačne za naseljavanje. Uz to, ova velika reka često je  bila i granica - nekada je delila moćna carstva, a nekad ih spajala, a kroz istoriju kontrola plovidbe uvek je bila jedan od najvažnijih strateških ciljeva tadašnjih vojski.

"Tvrđave na Dunavu", koju je uredio Zoran Kolundžija, objavili su novosadski "Prometej" i RTS izdavaštvo. U knjizi je opisano dvanaest dunavskih tvrđava građenih na teritoriji današnje Srbije, sa detaljima o načinu gradnje, nameni i značaju svakog utvrđenja. Tvrđave svedoče o istoriji ovih prostora, ratnim dejstvima, nekadašnjem životu, načinu gradnje... Podaci o njima su često protivrečni, a mnogi delovi tvrđava su i dalje nepoznanica.

Na predstavljanju knjige govorili su dr Valentina Vuković, istoričar umetnosti i noseći autor ovog izdavačkog poduhvata, Slađan Marković, zamenik predsednika opštine Veliko Gradište, u ime jednog od izdavača Nebojša Bradić, glavni i odgovorni urednik Kulturno-umetničkog programa RTS-a i Zoran Kolundžija, direktor IK "Prometej", kuće iz koje je potekla ideja za realizaciju ove reprezentativne monografije.


Predstavljeno je dvanaest tvrđava – Diana, Pontes, Bač, Slankamen, Fetislam, Golubac, Smederevo, Ram, Kulič, Zemunska, Beogradska i Petrovaradinska tvrđava.

Većina dunavskih tvrđava potiče iz srednjeg veka, i to su Golubac, Smederevo, Bač, Ram i Fetislam. Petrovaradinska je građena u XVII i XVIII. veku, dok je Beogradska tvrđava veoma složen spomenički kompleks nastao u razdoblju od II do XVIII veka. Tvrđava u Baču, kao i Petrovaradinska, dela su ugarske arhitekture, Fetislamska turske, kao delom i Ramska, dok se Golubačka i Smederevska tvrđava smatraju delima srpskog srednjovekovnog vojnog graditeljstva. Beogradska tvrđava je deo srpske, ugarske i turske vojne arhitekture.

Bač, iako nije na samoj obali, blizina reke je svojevremeno uslovila njegovu gradnju zbog čega je i ova tvrđava uvrštena u knjigu. Tvrđavu u Baču redovno su posećivali ugarski kraljevi, a tokom svojih pohoda na sever u njoj je boravio i vizantijski car Manojlo Komnin, kao i čuveni turski sultan Sulejman Veličanstveni. Predanja kažu da su u njoj boravili i vitezovi iz reda templara. Ova tvrđava se smatra jednom od najstarijih u Srbiji, a u vreme kada je građena u 14. veku bila je najveće utvrđenje u tadašnjoj Panoniji. Petrovaradinska tvrđava, podignuta je na ostacima srednjovekovnog utvrđenja, a kao tvorac idejnog plana najčešće se spominje čuveni projektant tog vremena Sebastijan Voban. Koliko je bila značajna za Austriju govori, doduše nepotvrđena, priča da su tokom Napoleonovih ratova iz Beča u Petrovaradinsku tvrđavu sklonjene carske insignije: kruna, žezlo, mač, jabuka i plašt. Slankamen je u srednjem veku bio vrlo značajan centar koji je jedno vreme bio i pod upravom srpskog kralja Dragutina Nemanjića. U ovoj publikaciji se kratko govori i o tvrđavi Kulič, o kojoj nema puno podataka. Tvrđavu Ram obnavljaju Turci a veliko otvaranje se očekuje u oktobru.

U knjizi su korišćeni arheološki, istorijski i drugi publikovani izvori, istraživački radovi stručnjaka Republičkog, Pokrajinskog, Beogradskog i regionalnih zavoda za zaštitu spomenika. Takođe, korišćeni su zapisi putopisaca, narodna predanja i legende, novinski članci.