Gradovi i dvorci u srednjovekovnoj Srbiji predstavljeni u Galeriji fresaka

 

U Galeriji fresaka, čiji je Milan Kašanin bio prvi direktor, Narodni muzej u Beogradu predstavio je svoj novi izdavački poduhvat - knjigu čuvenog istoričara umetnosti i književnosti, likovnog kritičara i književnika Milana Kašanina "Gradovi i dvorci u srednjovekovnoj Srbiji", u kojoj je prvi put objavljen deo njegove naučne rukopisne građe o ovoj temi. Knjigu je priredila Branka Ivanić, savetnik u Narodnom muzeju, koja je objedinila u tekst Kašaninove beleše tokom pet decenija izučavanja srednjovekovnih srpskih gradova i dvorca. 

O knjizi dr Milana Kašanina, Gradovi i dovrci u srednjovekovnoj Srbiji  u Galeriji fresaka govorili su: mr Bojana Borić Brešković, direktor Narodnog muzeja u Beogradu i glavni i odgovorni urednik izdanja, Jana Aleksić, prof.dr Miodrag Marković, dopisni član SANU, i mr Branka Ivanić. Gradovi su imali i različite vlasnike. Uz one koji su pripadali vladarima, postojali su i vlastelinski, ali i gradovi koje su osnivali crkveni velikodostojnici.

Iz tih 14 arhivskih kutija, u kojima se čuvaju rukom pisane afiše, višedecenijskim radom, povezujući na njima zabeležene Kašaninove misli, ideje, rečenice, ispise iz literature, Branka Ivanić, kustos Narodnog muzeja, priredila je u upravo objavljenoj knjizi “Gradovi i dvorci u srednjovekovnoj Srbiji” .

„Raspoređivanja Kašaninovih beležaka prvi se poduhvatio pokojni Dragoslav Vasiljević, dugogodišnji kustos Galerije fresaka, koji je numerisao cedulje, a one su potom podeljene po tematskim celinama: pojam gradova, topografija, etimologija imena, vlasnici gradova, život i svakodnevica u njima...“, objašnjava Branka Ivanić, koja se rekonstrukcije Kašaninovog rukopisa prihvatila 1997. godine.“ Svest o značaju ovoga štiva dolazila je postupno, jer sam ulazeći dublje u ono što je Kašanin prikupio, sve više shvatala, koliko je široko sagledavao temu kojom se bavio. Išao je ispred svog vremena, iako su, kada je on to počeo da izučava, susedni narodi već imali preglede svojih srednjovekovnih gradova, što u Srbiji nije postojalo.“

Da bi ispričao priču o srednjovekovnim gradovima, tamo gde nije uspevao da pronađe odgovarajuće tragove u nauci, Kašanin se, kaže priređivač knjige, služio zdravim razumom. O urbano razvijenoj Srbiji, kakvu je zamišljao, dodaje sagovornica, može da se govori od vremena Uroša Prvog, u čije doba počinje da se razvija rudarstvo.

„Prvi srpski srednjovekovni grad bio je Ras, mada su na ovom prostoru postojale i starije vizantijske urbane naseobine, koje su porušene, a potom obnovljene“, nastavlja Ivanićeva: „Uz Beograd, Niš, Braničevo, utvrđenih gradova bilo je širom Srbije, ali najviše na Kosovu i Metohiji.